Wat is Chronische Pijn?
Chronische pijn wordt gedefinieerd als pijn die langer dan 3 maanden aanhoudt, voorbij de normale genezingstijd van weefsel. Bij chronische pijn functioneert het zenuwstelsel anders: het pijnsysteem is overgevoelig geworden en blijft signalen afgeven, ook als de oorspronkelijke weefselbeschadiging is genezen.
Na een ongeval ontwikkelt ongeveer 20% van de slachtoffers chronische pijn. Dit kan enorme impact hebben op werk, relaties en levenskwaliteit. Chronische pijn is een erkende medische aandoening die recht geeft op volledige schadevergoeding.
Acute vs. chronische pijn
| Kenmerk | Acute pijn | Chronische pijn |
|---|---|---|
| Duur | Korter dan 3 maanden | Langer dan 3 maanden |
| Functie | Waarschuwingssignaal | Geen nuttige functie meer |
| Weefselschade | Direct gerelateerd | Vaak niet meer aanwezig |
| Behandeling | Rust, pijnstillers | Multidisciplinaire aanpak |
Oorzaken van Chronische Pijn na Ongeval
Chronische pijn kan ontstaan na vrijwel elk type letsel. De kans op chronische pijn is groter bij:
- Whiplash (30-40%): Nekpijn die maanden tot jaren kan aanhouden
- Rugletsel (25-35%): Chronische lage rugpijn na hernia of fractuur
- Zenuwletsel (40-60%): Neuropathische pijn, CRPS
- Fracturen (15-25%): Vooral bij gewrichtsfracturen
- Wekedelen letsel (10-20%): Spierscheuren, peesletsels
- Brandwonden (30-50%): Littekenvorming, zenuwschade
Risicofactoren voor chronische pijn
Niet alleen de ernst van het letsel bepaalt de kans op chronische pijn. Psychosociale factoren spelen een belangrijke rol: angst, depressie, catastroferen (piekeren over pijn), vermijdingsgedrag en gebrek aan sociale steun verhogen het risico significant. Vroege herkenning en behandeling van deze factoren kan chronische pijn voorkomen.
Centrale Sensitisatie
Centrale sensitisatie is een belangrijk mechanisme achter chronische pijn. Het zenuwstelsel raakt "overgevoelig" en versterkt pijnsignalen. Dit verklaart waarom pijn kan aanhouden terwijl de oorspronkelijke weefselbeschadiging is genezen.
Kenmerken centrale sensitisatie
- Allodynie: Pijn bij normaal onschuldige prikkels (lichte aanraking)
- Hyperalgesie: Versterkte pijnreactie op pijnlijke prikkels
- Uitbreiding pijngebied: Pijn verspreidt zich naar omliggende gebieden
- Verhoogde gevoeligheid: Overgevoeligheid voor licht, geluid, temperatuur
- Cognitieve problemen: Concentratieproblemen, "brain fog"
- Vermoeidheid: Chronische uitputting, slaapproblemen
Centrale sensitisatie wordt objectief vastgesteld via de Central Sensitization Inventory (CSI), een gevalideerde vragenlijst die ook juridisch wordt erkend.
Typen Chronische Pijn na Letsel
Nociceptieve pijn
Pijn door aanhoudende weefselschade, bijvoorbeeld bij niet-genezen fracturen, artrose na gewrichtsletsel, of chronische ontstekingen. De pijn staat in verhouding tot de aantoonbare schade.
Neuropathische pijn
Pijn door schade aan zenuwen. Kenmerken: brandend, schietend, tintelend. Voorbeelden: zenuwletsel, CRPS, fantoompiijn. Moeilijk te behandelen met gewone pijnstillers.
Nociplastische pijn
Pijn door centrale sensitisatie zonder duidelijke weefsel- of zenuwschade. De pijn is reëel maar wordt versterkt door het overgevoelige zenuwstelsel. Voorbeelden: fibromyalgie, chronisch whiplash syndroom.
| Type pijn | Oorzaak | Behandeling | Prognose |
|---|---|---|---|
| Nociceptief | Weefselschade | NSAID's, fysiotherapie, chirurgie | Goed als oorzaak verholpen |
| Neuropathisch | Zenuwschade | Anti-epileptica, antidepressiva | Variabel, vaak blijvend |
| Nociplastisch | Centrale sensitisatie | Multidisciplinair, educatie | Verbetering mogelijk |
Diagnose en Onderzoek
De diagnose chronische pijn wordt gesteld op basis van uitgebreid onderzoek door verschillende specialisten.
Medische diagnostiek
- Anamnese: Uitgebreide vragenlijsten over pijn, functie en kwaliteit van leven
- Lichamelijk onderzoek: Neurologisch onderzoek, bewegingsonderzoek
- Beeldvorming: MRI, CT om structurele oorzaken uit te sluiten
- Pijnmetingen: VAS-score, pijndagboek, drukpijnmeting
Psychologische diagnostiek
- CSI (Central Sensitization Inventory): Meet centrale sensitisatie
- PCS (Pain Catastrophizing Scale): Meet catastroferen
- HADS: Angst en depressie screener
- PDI (Pain Disability Index): Meet beperkingen
Juridische erkenning
Chronische pijn wordt volledig erkend in het letselschaderecht. Moderne meetinstrumenten zoals de CSI en PCS worden door rechtbanken geaccepteerd als objectieve onderbouwing. Een multidisciplinair rapport van een revalidatiearts of pijnspecialist is vaak doorslaggevend voor de claim.
Multidisciplinaire Behandeling
Chronische pijn vereist een multidisciplinaire aanpak. Monodisciplinaire behandeling (alleen pijnstillers of alleen fysiotherapie) is zelden effectief.
Pijnrevalidatie
Intensieve pijnrevalidatieprogramma's worden aangeboden in gespecialiseerde revalidatiecentra. Het behandelteam bestaat uit:
- Revalidatiearts (hoofdbehandelaar)
- Fysiotherapeut
- Psycholoog
- Ergotherapeut
- Maatschappelijk werker
- Arbeidsdeskundige
Behandelmethoden
| Behandeling | Doel | Duur |
|---|---|---|
| Pijneducatie | Begrijpen van pijnmechanismen | 6-10 sessies |
| Graded Activity | Geleidelijke opbouw van activiteiten | 12-20 weken |
| Exposure in vivo | Overwinnen van bewegingsangst | 8-16 sessies |
| CGT | Veranderen van gedachten en gedrag | 12-20 sessies |
| ACT | Acceptatie en waarden-gericht leven | 10-15 sessies |
Medicamenteuze behandeling
- Paracetamol/NSAID's: Beperkt effectief bij chronische pijn
- Anti-epileptica: Gabapentine, pregabaline voor neuropathische pijn
- Antidepressiva: Amitriptyline, duloxetine (ook zonder depressie effectief)
- Opioïden: Alleen in uitzonderlijke gevallen, risico op afhankelijkheid
Interventionele behandelingen
- Zenuwblokkades: Tijdelijke uitschakeling van pijnzenuw
- Radiofrequente behandeling: Verhitting van zenuw om pijnsignalen te blokkeren
- Ruggenmergstimulatie (SCS): Bij therapieresistente neuropathische pijn
Chronische Pijn en Arbeidsongeschiktheid
Chronische pijn is een veelvoorkomende oorzaak van langdurige arbeidsongeschiktheid. De impact op werk en inkomen vormt vaak het grootste deel van de schadeclaim.
WIA-beoordeling bij chronische pijn
Na 2 jaar ziekte wordt u beoordeeld door het UWV. Bij chronische pijn is deze beoordeling complex:
- IVA: Volledig en duurzaam arbeidsongeschikt (80-100%)
- WGA: Gedeeltelijk arbeidsongeschikt (35-80%)
- Minder dan 35%: Geen WIA-uitkering
De verzekeringsarts beoordeelt de functionele beperkingen. Bij chronische pijn worden vaak beperkingen erkend voor tillen, bukken, langdurig staan/zitten en concentratie.
Verlies van verdienvermogen
Als u door chronische pijn minder of niet meer kunt werken, wordt dit verlies volledig vergoed:
- Geleden inkomensverlies: Verschil netto inkomen voor en na het ongeval
- Toekomstig verlies: Gekapitaliseerd tot pensioenleeftijd (67 jaar)
- Gemiste carrièrekansen: Promoties, salarisgroei die u zou hebben gehad
- Pensioenbreuk: Minder pensioenopbouw door lagere inkomsten
Omvang inkomensverlies
Bij een 35-jarige met modaal inkomen (€40.000/jaar) die volledig arbeidsongeschikt raakt, bedraagt het verlies van verdienvermogen tot pensioen al meer dan €1.000.000. Daarom is professionele hulp bij de berekening essentieel.
Juridische Aspecten
Chronische pijnklachten zijn juridisch soms complexer dan "zichtbaar" letsel. Toch is het vaste rechtspraak dat chronische pijn recht geeft op volledige schadevergoeding.
Bewijslast
Bij chronische pijn moet u aantonen:
- De klachten bestonden niet voor het ongeval (anamnese)
- De klachten zijn reëel, consistent en begrijpelijk (medisch onderzoek)
- De klachten leiden tot beperkingen in functioneren (arbeidsdeskundig)
Objectieve diagnostiek (CSI, PDI, arbeidsdeskundig rapport) versterkt uw claim.
Medische expertise
Bij discussie over causaliteit of ernst wordt vaak een onafhankelijk deskundige ingeschakeld:
- Revalidatiearts: Beoordeling functionele beperkingen
- Anesthesioloog-pijnspecialist: Pijndiagnose en behandelmogelijkheden
- Psychiater: Bij psychische comorbiditeit
- Arbeidsdeskundige: Restcapaciteit en verlies verdienvermogen
Smartengeld bij Chronische Pijn
Het smartengeld bij chronische pijn wordt bepaald door de ernst, de impact op het dagelijks leven en de prognose.
| Ernst | Kenmerken | Smartengeld |
|---|---|---|
| Lichte chronische pijn | Beheersbaar met medicatie, werken mogelijk | €10.000 - €25.000 |
| Matige chronische pijn | Dagelijkse impact, parttime werken | €25.000 - €50.000 |
| Ernstige chronische pijn | Ernstige beperkingen, niet of nauwelijks werken | €50.000 - €75.000 |
| Zeer ernstige chronische pijn | Volledige arbeidsongeschiktheid, zorgafhankelijk | €75.000 - €100.000+ |
Overige schadevergoedingen
Chronische pijn leidt vaak tot omvangrijke schade. De totale vergoeding kan oplopen tot honderdduizenden euro's.
- Medische kosten: Pijnrevalidatie (€10.000-€30.000), medicatie (€500-€2.000/jaar)
- Inkomensverlies: Vaak langdurig of permanent
- Verlies verdienvermogen: Gekapitaliseerd tot pensioenleeftijd
- Huishoudelijke hulp: Structureel bij ernstige beperkingen
- Verlies zelfwerkzaamheid: Klussen, tuinonderhoud
- Psychologische behandeling: Vaak langdurig nodig
Praktijkvoorbeelden Chronische Pijn
Voorbeeld 1: Chronisch whiplash syndroom
Situatie: Een 38-jarige leerkracht wordt van achteren aangereden. Zij ontwikkelt een chronisch whiplash syndroom met dagelijkse hoofdpijn, nekpijn, concentratieproblemen en vermoeidheid. Na 3 jaar behandeling blijven klachten bestaan.
Behandeling: Multidisciplinaire pijnrevalidatie, psychologische begeleiding, aanpassingen werk.
Uitkomst: €55.000 smartengeld + €180.000 verlies verdienvermogen (parttime) + €35.000 behandelkosten = €270.000 totale schadevergoeding
Voorbeeld 2: Chronische rugpijn na bedrijfsongeval
Situatie: Een 45-jarige bouwvakker valt van een steiger en loopt hernia op. Ondanks operatie en revalidatie houdt hij chronische lage rugpijn met uitstraling in beide benen. Hij wordt volledig arbeidsongeschikt.
Behandeling: Operatie, 2 jaar revalidatie, ruggenmergstimulatie.
Uitkomst: €75.000 smartengeld + €520.000 verlies verdienvermogen + €60.000 medische kosten + €40.000 hulp = €695.000 totale schadevergoeding
Voorbeeld 3: Fibromyalgie na verkeersongeval
Situatie: Een 32-jarige administratief medewerker raakt betrokken bij een ernstig ongeval met meerdere fracturen. Na herstel van de fracturen ontwikkelt zij fibromyalgie met wijdverspreide pijn, vermoeidheid en slaapproblemen.
Behandeling: Intensief multidisciplinair programma, medicatie, arbeidsreïntegratie.
Uitkomst: €65.000 smartengeld + €350.000 verlies verdienvermogen + €45.000 behandelkosten = €460.000 totale schadevergoeding
Verjaringstermijn
U heeft 5 jaar de tijd om uw claim in te dienen. Bij chronische pijn kan het lang duren voordat de definitieve ernst duidelijk is. Start tijdig met claimen, ook als behandeling nog loopt. Een letselschadeadvocaat kan de verjaring stuiten.
Veelgestelde Vragen over Chronische Pijn
Hoeveel smartengeld krijg ik bij chronische pijn?
Bij chronische pijn varieert het smartengeld van €10.000 voor milde klachten tot €100.000+ bij ernstige, invaliderende pijn. Lichte chronische pijn: €10.000-€25.000. Ernstige chronische pijn met arbeidsongeschiktheid: €50.000-€100.000+. De hoogte hangt af van ernst, impact op dagelijks leven en prognose.
Is chronische pijn meetbaar?
Ja, chronische pijn is objectief meetbaar met gevalideerde vragenlijsten zoals de CSI, PCS en PDI. Daarnaast worden functionele beperkingen vastgesteld door arbeidsdeskundigen en revalidatieartsen. Deze meetinstrumenten worden door rechtbanken erkend als objectief bewijs.
Kan chronische pijn genezen?
Volledige genezing is bij veel patiënten niet mogelijk, maar significante verbetering wel. Met multidisciplinaire behandeling kan 40-60% van de patiënten functioneel verbeteren. De focus verschuift van pijnvermindering naar betere omgang met pijn en verbetering van kwaliteit van leven.
Wat is centrale sensitisatie?
Centrale sensitisatie is een overgevoeligheid van het zenuwstelsel waarbij pijnsignalen worden versterkt. Het pijnsysteem functioneert als een "te gevoelige alarminstallatie". Dit verklaart waarom pijn kan aanhouden terwijl weefselschade is genezen. Het is meetbaar met de CSI-vragenlijst.
Kan ik werken met chronische pijn?
Dat hangt af van de ernst en uw beroep. Bij lichte tot matige chronische pijn kunt u vaak parttime of met aanpassingen werken. Bij ernstige chronische pijn is volledige arbeidsongeschiktheid niet ongewoon. Al het inkomensverlies wordt vergoed, inclusief toekomstig verlies tot pensioenleeftijd.
Helpt pijnmedicatie bij chronische pijn?
Gewone pijnstillers (paracetamol, NSAID's) zijn vaak onvoldoende effectief. Speciale medicatie zoals pregabaline, gabapentine of antidepressiva kan helpen bij neuropathische pijn. Opioïden worden niet aanbevolen vanwege risico op afhankelijkheid en beperkte effectiviteit op lange termijn.
Chronische pijn opgelopen? Wij helpen u gratis.
Start vandaag nog uw claim. Gratis advies, no cure no pay. Binnen 24 uur reactie.
Start uw gratis claim