Wat is Bekkenletsel?
Bekkenletsel omvat alle schade aan de botstructuren en gewrichten van het bekken. Dit kan variëren van een kleine scheur in het schaambeen tot een levensbedreigende verbrijzeling met massief bloedverlies. Het bekken is essentieel voor lopen, staan, zitten en beschermt vitale organen zoals de blaas en darmen.
Bekkenletsel door een ongeval is vaak ernstig en heeft grote impact op het dagelijks leven. Veel patiënten houden blijvende klachten over, zoals chronische pijn, loopafwijkingen of problemen met de blaas en seksualiteit. De schadevergoeding moet compenseren voor al deze gevolgen, inclusief de lange revalidatieperiode.
Anatomie van het Bekken
Het bekken is een complexe ringstructuur bestaande uit:
- Heupbeen (os coxae): Gevormd door drie vergroeide botten: darmbeen (ilium), zitbeen (ischium) en schaambeen (pubis)
- Heiligbeen (sacrum): Driehoekig bot onderaan de wervelkolom
- Staartbeen (coccyx): Klein bot aan onderzijde sacrum
Belangrijke gewrichten
- SI-gewricht (sacro-iliacaal): Verbinding sacrum-heupbeen, essentieel voor stabiliteit
- Symfyse: Kraakbenige verbinding tussen beide schaambeenderen aan de voorzijde
- Heupgewricht: Kogelgewricht tussen dijbeen en acetabulum (heupkom)
De bekkenring is een gesloten structuur. Dit betekent dat een breuk op één plaats vaak gepaard gaat met schade elders in de ring - vergelijkbaar met het breken van een pretzel.
Typen Bekkenfractuur
Classificatie volgens Tile/AO
De Tile-classificatie onderscheidt bekkenfracturen naar stabiliteit:
| Type | Beschrijving | Stabiliteit | Smartengeld |
|---|---|---|---|
| Type A | Stabiele fracturen, bekkenring intact | Stabiel | €10.000 - €35.000 |
| Type B | Rotatie-instabiel (open boek, laterale compressie) | Gedeeltelijk instabiel | €35.000 - €80.000 |
| Type C | Volledig instabiel (verticale shear) | Instabiel | €80.000 - €200.000+ |
Stabiele fracturen (Type A)
- Avulsiefractuur: Afscheuring botfragment bij pees-aanhechting (sporten)
- Takfractuur schaambeen: Kleine breuk, vaak bij ouderen
- Geïsoleerde darmbeen/heiligbeenfractuur: Zonder ringonderbreking
Behandeling is meestal conservatief met bedrust en geleidelijke mobilisatie.
Instabiele fracturen (Type B en C)
- Open boek fractuur: Symfyse wijkt uit, SI-gewricht(en) beschadigd, typisch bij frontale botsing
- Laterale compressie: Bekken naar binnen gedrukt, vaak eenzijdig
- Verticale shear: Eén bekkenhelft verticaal verschoven, meest ernstig
Acetabulumfractuur (heupkom)
Een breuk door de heupkom is bijzonder ernstig omdat het heupgewricht betrokken is. Perfecte anatomische repositie is noodzakelijk om artrose te voorkomen. Vaak is heupvervanging op termijn nodig. Smartengeld: €60.000-€150.000 afhankelijk van resultaat.
Oorzaken van Bekkenletsel
Hoogenergetisch trauma (70%)
De meeste bekkenfracturen ontstaan door groot geweld:
- Verkeersongevallen: Auto-ongelukken (frontaal, zijwaarts), motorongevallen, fietsers aangereden door auto. Het bekken vangt enorme krachten op bij een botsing.
- Val van hoogte: Bouw, ladder, trappenhuis. Landing op de voeten of billen kan het bekken verbrijzelen.
- Beknelling: Onder voertuig, machine of instorting. Crush-letsel met vaak ernstige complicaties.
Laagenergetisch trauma (30%)
Vooral bij ouderen met verminderde botkwaliteit:
- Val uit stand: Simpele val bij osteoporose kan al bekkenfractuur veroorzaken
- Stressfractuur: Bij extreme sporten, overbelasting
- Pathologische fractuur: Bij botmetastasen of andere botaandoeningen
Sport en bedrijfsongevallen
Bij sport komen vooral avulsiefracturen voor bij sprinters, voetballers en turners. De spieraantrekking is sterker dan de botaanhechting, waardoor een stuk bot afscheurt. Bij bedrijfsongevallen gaat het vaak om ernstige beknellings- of valtrauma's met hoogenergetische krachten. De werkgever kan aansprakelijk zijn bij gebrekkige veiligheidsmaatregelen, ontbreken van valbeveiliging of onvoldoende instructies. Ook bij bouwongevallen waar materieel over het bekken rijdt kan de opdrachtgever medeverantwoordelijk zijn.
Bijkomend Letsel
Bekkenfracturen gaan vaak gepaard met ernstig bijkomend letsel door de nabijheid van vitale structuren:
Bloeding
De meest gevaarlijke complicatie. Het bekken bevat grote bloedvaten en sponsachtig bot dat hevig kan bloeden. Patiënten kunnen liters bloed verliezen, wat levensbedreigend is. Instabiele bekkenfracturen worden daarom primair gestabiliseerd om bloeding te stoppen.
Urologisch letsel
- Blaasruptuur: Scheuring van de blaas, vooral bij volle blaas
- Urethraletsel: Scheuring plasbuis, vooral bij mannen met symfyse-letsel
- Ureterschade: Beschadiging van de urineleiders
Urologisch letsel kan leiden tot langdurige katheterisatie, operaties en blijvende problemen met plassen of continentie.
Neurologisch letsel
- Plexus lumbosacralis: Zenuwnetwerk voor benen en bekken kan beschadigd raken
- N. ischiadicus: Beschadiging geeft voet- en beenuitval
Zenuwletsel kan leiden tot krachtverlies, gevoelsstoornissen en chronische neuropathische pijn die moeilijk te behandelen is.
Overig letsel
- Darmletsel: Perforatie rectum of darmen
- Vaginaal letsel: Bij vrouwen, open fracturen
- Weke delen: Morel-Lavallée laesie (subcutane vochtverzameling)
Diagnose
Klinisch onderzoek
Bij het lichamelijk onderzoek let de arts op:
- Bekkeninstabiliteit bij manuele compressie
- Beenlengteverschil (wijst op verticale verschuiving)
- Bloed uit urethra of vagina
- Neurologische uitval in de benen
- Tekenen van shock (bloedverlies)
Beeldvorming
| Onderzoek | Wat toont het? | Wanneer? |
|---|---|---|
| Röntgen bekken | Overzicht fracturen, asymmetrie | Eerste lijn, spoedeisende hulp |
| CT-scan | Exacte fractuurlijnen, SI-gewricht, acetabulum | Altijd bij instabiel letsel |
| MRI | Weke delen, zenuwen, ligamenten | Bij verdenking bijkomend letsel |
| Angiografie | Bloedende vaten | Bij actieve bloeding |
| Cystografie | Blaasletsel | Bij verdenking blaasruptuur |
Behandeling
Acute fase
Bij ernstig bekkenletsel is eerste prioriteit het stoppen van bloeding:
- Bekkenband: Tijdelijke stabilisatie met speciale band om bloeding te verminderen
- Bloedtransfusie: Vaak meerdere liters nodig
- Angio-embolisatie: Dichten van bloedende vaten via katheter
Conservatieve behandeling
Bij stabiele fracturen (Type A):
- Bedrust eerste 2-4 weken
- Geleidelijke mobilisatie met loophulpmiddelen
- Fysiotherapie voor kracht en mobiliteit
- Pijnstilling
- Tromboseprofylaxe (bloedverdunners)
Belasting opbouwen over 6-12 weken tot volledig belasten.
Operatieve behandeling
Bij instabiele fracturen (Type B en C) is operatie noodzakelijk:
| Techniek | Indicatie | Herstel |
|---|---|---|
| Externe fixateur | Acute stabilisatie, tijdelijk | Meestal vervangen door definitieve fixatie |
| Plaatosteosynthese | Symfyse, acetabulum | 3-6 maanden gedeeltelijke belasting |
| SI-schroeven | Posterieure ring, SI-gewricht | 3-4 maanden herstel |
| Spinopelvische fixatie | Ernstig instabiel, verticale shear | 6+ maanden |
Revalidatie na bekkenletsel
Revalidatie is langdurig en intensief. Gemiddeld 3-6 maanden fysiotherapie met nadruk op looptraining, bekkenbodemtherapie en kracht. Bij ernstig letsel opname in revalidatiecentrum voor intensieve begeleiding. Volledig herstel kan 12-18 maanden duren. Sommige patiënten houden blijvende beperkingen waarvoor levenslange aanpassingen nodig zijn. Psychologische begeleiding helpt bij verwerking van het trauma en aanpassing aan eventuele beperkingen.
Complicaties en Lange Termijn Gevolgen
Acute complicaties
- Massale bloeding: Levensbedreigend, kan overlijden veroorzaken
- Trombose/longembolie: Door immobilisatie
- Infectie: Vooral bij open fracturen of externe fixatie
- Orgaanschade: Blaas, darm, vagina
Chronische gevolgen
- Chronische pijn: Vaak SI-gewricht of symfyse, soms levenslang
- Loopafwijkingen: Bij malpositie of beenlengteverschil
- Artrose heup: Bij acetabulumfractuur, vaak heupprothese op termijn nodig
- Seksuele disfunctie: Erectieproblemen, pijn bij vrijen
- Blaas-/darmproblemen: Incontinentie, obstipatie
- Vruchtbaarheidsproblemen: Bij urologisch of gynaecologisch letsel
- Bevallingsproblemen: Bekkenvernauwing kan keizersnede noodzakelijk maken
Smartengeld bij Bekkenletsel
| Type letsel | Kenmerken | Smartengeld |
|---|---|---|
| Stabiele fractuur (Type A) | Takfractuur, conservatief, volledig herstel | €10.000 - €30.000 |
| Gedeeltelijk instabiel (Type B) | Operatie, 3-6 maanden herstel | €35.000 - €70.000 |
| Volledig instabiel (Type C) | Zware operatie, langdurige revalidatie | €70.000 - €120.000 |
| Acetabulumfractuur met artrose | Heupprothese nodig | €80.000 - €150.000 |
| Ernstig met blijvende beperkingen | Chronische pijn, loopafwijking, seksuele disfunctie | €100.000 - €200.000+ |
Overige schadevergoedingen
- Medische kosten: IC-opname, operaties, revalidatie - tienduizenden
- Inkomensverlies: Maanden tot jaren arbeidsongeschiktheid
- Verlies verdienvermogen: Bij blijvende beperkingen gekapitaliseerd
- Huishoudelijke hulp: Lange periode niet mogelijk zelf te doen
- Hulpmiddelen: Rollator, rolstoel, toilet/badaanpassingen
- Woningaanpassingen: Bij blijvende mobiliteitsbeperkingen
- Psychische schade: PTSS, depressie door langdurig herstel
Praktijkvoorbeelden Bekkenletsel
Voorbeeld 1: Stabiele bekkenfractuur oudere
Situatie: Een 72-jarige vrouw valt in huis en loopt een takfractuur van het schaambeen op (Type A). Ze heeft osteoporose. Behandeling is conservatief met 4 weken bedrust en daarna geleidelijke mobilisatie.
Behandeling: Pijnstilling, fysiotherapie, 3 maanden rollator.
Uitkomst: €18.000 smartengeld + €5.000 huishoudelijke hulp + €3.000 medische kosten = €26.000 totale schadevergoeding
Voorbeeld 2: Open boek fractuur verkeersongeval
Situatie: Een 38-jarige man wordt frontaal aangereden op zijn fiets en loopt een open boek bekkenfractuur (Type B) op met symfyse-ruptuur. Operatie met plaatosteosynthese symfyse en SI-schroeven.
Behandeling: 10 dagen IC, operatie, 5 maanden revalidatie, blijvende SI-pijn.
Uitkomst: €65.000 smartengeld + €40.000 inkomensverlies + €20.000 medische kosten + €15.000 huishoudelijke hulp = €140.000 totale schadevergoeding
Voorbeeld 3: Ernstig bekkenletsel met complicaties
Situatie: Een 29-jarige bouwvakker valt 6 meter van steiger en loopt een Type C bekkenfractuur op met blaasruptuur, urethraletsel en zenuwschade. Meerdere operaties nodig. Hij kan zijn beroep niet meer uitoefenen en houdt blijvende erectieproblemen en chronische pijn.
Behandeling: 3 weken IC, 5 operaties, 12 maanden revalidatie, blijvend arbeidsongeschikt.
Uitkomst: €175.000 smartengeld + €450.000 verlies verdienvermogen + €60.000 medische kosten + €80.000 woningaanpassing = €765.000 totale schadevergoeding
Verjaringstermijn
U heeft 5 jaar de tijd om uw claim in te dienen. Bij bekkenletsel kunnen sommige gevolgen pas later blijken (artrose, fertiliteitsproblemen). Start tijdig met claimen, ook als de behandeling nog loopt.
Veelgestelde Vragen over Bekkenletsel
Hoeveel smartengeld krijg ik bij bekkenletsel?
Bij bekkenletsel varieert het smartengeld van €10.000 voor een stabiele fractuur tot €200.000+ bij ernstig instabiel bekkenletsel met blijvende gevolgen. Acetabulumfractuur met heupprothese: €80.000-€150.000. De totale schadevergoeding inclusief inkomensverlies en medische kosten kan oplopen tot honderdduizenden euro's.
Hoe lang duurt herstel van een bekkenfractuur?
Een stabiele bekkenfractuur geneest in 6-12 weken met conservatieve behandeling. Instabiele fracturen vereisen operatie en 3-6 maanden gedeeltelijke belasting. Volledig herstel kan 12-18 maanden duren. Sommige patiënten houden blijvende klachten zoals chronische pijn of loopafwijkingen.
Wanneer is operatie nodig bij bekkenletsel?
Operatie is nodig bij instabiele fracturen (open boek, verticale shear), acetabulumfracturen met gewrichtsonregelmatigheid, en bij ernstige bloeding. Circa 30-40% van bekkenfracturen wordt operatief behandeld. Stabiele fracturen genezen meestal conservatief met bedrust.
Kan ik nog kinderen krijgen na bekkenletsel?
Bij vrouwen kan een bekkenfractuur de bevallingscapaciteit beïnvloeden. Bij anatomische vernauwing of malpositie kan een keizersnede nodig zijn bij toekomstige bevallingen. Dit wordt meegenomen in de schadevergoeding als toekomstige schade.
Wat zijn de lange termijn gevolgen van bekkenletsel?
Mogelijke blijvende gevolgen zijn: chronische pijn (vaak SI-gewricht), loopafwijkingen, beenlengteverschil, seksuele disfunctie, blaas- of darmproblemen, en post-traumatische artrose bij acetabulumfracturen. Deze gevolgen verhogen het smartengeld aanzienlijk.
Kan ik werken met bekkenletsel?
Bij stabiele fracturen is kantoorwerk na 6-8 weken vaak mogelijk. Fysiek werk vereist 3-6 maanden herstel of langer. Bij instabiel letsel of complicaties kan langdurige arbeidsongeschiktheid volgen. Bij blijvende beperkingen kan omscholing of volledige arbeidsongeschiktheid (WIA) aan de orde zijn.
Bekkenletsel opgelopen? Wij helpen u gratis.
Start vandaag nog uw claim. Gratis advies, no cure no pay. Binnen 24 uur reactie.
Start uw gratis claim