Wat is Amputatie?
Amputatie is het chirurgisch of traumatisch verlies van een lichaamsdeel zoals een vinger, teen, hand, voet, arm of been. Bij traumatische amputatie wordt het lichaamsdeel direct bij het ongeval afgescheurd of afgesneden. Bij chirurgische amputatie is de ingreep medisch noodzakelijk omdat het beschadigde lichaamsdeel niet te redden is door crushetsel, infectie of doorbloedingsproblemen.
Amputatie is een van de meest ingrijpende vormen van letselschade. Het heeft levenslange gevolgen voor mobiliteit, zelfredzaamheid, werk, sport en sociale activiteiten. De schadevergoeding bij amputatie omvat daarom niet alleen smartengeld, maar ook levenslange kosten voor protheses, aanpassingen en zorg.
Oorzaken van traumatische amputatie
Traumatische amputaties ontstaan vaak door:
- Bedrijfsongevallen (40%): Machines, persen, zaagbladen, draaiende onderdelen
- Verkeersongevallen (25%): Motorongevallen, fietsongevallen met vrachtverkeer, treinongevallen
- Landbouwongevallen (15%): Maaidorsers, hakselaars, ploegen
- Geweld en oorlog (10%): Explosies, schotwonden
- Overige (10%): Bouwongevallen, sportungevallen, dierenbeten
Replantatie: soms mogelijk
Bij een traumatische amputatie kan het afgescheiden lichaamsdeel soms worden teruggeplaatst (replantatie). Dit is alleen mogelijk als het lichaamsdeel wordt gekoeld (niet direct op ijs), schoon wordt gehouden en binnen 6 uur (vingers) of 4 uur (arm/been) in het ziekenhuis is. Bel 112 en noem dat het om een amputatie gaat.
Amputatieniveaus
Het amputatieniveau bepaalt in grote mate de functionele beperkingen, prothesemogelijkheden en hoogte van de schadevergoeding. Hoe hoger het niveau (dichter bij het lichaam), hoe groter de impact.
Bovenste extremiteit (arm)
| Amputatieniveau | Omschrijving | Prothese mogelijk | Smartengeld indicatie |
|---|---|---|---|
| Vingertop (distale falanx) | Alleen vingertopje | Cosmetische tip | €30.000 - €45.000 |
| Volledige vinger | Hele vinger vanaf knokkel | Cosmetisch, functioneel beperkt | €40.000 - €80.000 |
| Duim | Cruciaal voor grijpfunctie | Oppositieprothese | €60.000 - €100.000 |
| Hand (transmetacarpaal) | Door middenhandsbeentjes | Myoelectrisch/cosmetisch | €100.000 - €150.000 |
| Pols (transradiaal) | Onderarm met polsgewricht | Myoelectrische hand | €120.000 - €180.000 |
| Onderarm | Tussen pols en elleboog | Myoelectrische hand | €140.000 - €200.000 |
| Elleboog (transhumeral) | Bovenarm met ellebooggewricht | Myoelectrische arm | €180.000 - €250.000 |
| Schouder (schouderexarticulatie) | Volledige arm | Beperkt functioneel | €220.000 - €300.000 |
Onderste extremiteit (been)
| Amputatieniveau | Omschrijving | Mobiliteit | Smartengeld indicatie |
|---|---|---|---|
| Teen | Één of meerdere tenen | Lopen meestal goed mogelijk | €25.000 - €50.000 |
| Voorvoet (transmetatarsaal) | Door middenvoetbeentjes | Aangepast schoeisel nodig | €60.000 - €90.000 |
| Enkel (Syme) | Op enkelniveau | Voetprothese | €80.000 - €120.000 |
| Onderbeen (transtibilaal) | Tussen enkel en knie | Onderbeenprothese, goed lopen mogelijk | €120.000 - €180.000 |
| Knie (knie-exarticulatie) | Op knieniveau | Knieprothese nodig | €150.000 - €220.000 |
| Bovenbeen (transfemoraal) | Tussen knie en heup | C-Leg of vergelijkbaar, zwaarder lopen | €180.000 - €280.000 |
| Heup (heupexarticulatie) | Volledige been | Beperkte mobiliteit, vaak rolstoel | €240.000 - €320.000 |
Dominante vs niet-dominante zijde
Bij armamputatie is de dominante zijde (rechts voor rechtshandigen) extra ingrijpend omdat schrijven, eten en gereedschap gebruiken moeilijker wordt. Dit verhoogt de schadevergoeding met 10-20%.
Protheses en Hulpmiddelen
Moderne protheses kunnen veel functie herstellen, maar vervangen nooit volledig het verloren lichaamsdeel. De kosten voor protheses worden levenslang vergoed door de aansprakelijke partij.
Types beenprotheses
- Basisprothese (€5.000-€15.000): Eenvoudige loopprothese voor dagelijks gebruik
- Microprocessor-knie (€40.000-€80.000): Zoals C-Leg van Otto Bock, past aan aan loopsnelheid
- Sportprothese (€10.000-€30.000): Blade-runner type voor hardlopen
- Zwemprothese (€3.000-€8.000): Waterbestendige prothese
Types armprotheses
- Cosmetische prothese (€3.000-€10.000): Natuurlijk uiterlijk, geen functie
- Kabelgestuurde prothese (€8.000-€20.000): Mechanisch via schouderbewegingen
- Myoelectrische prothese (€20.000-€80.000): Gestuurd door spiersignalen, grijpfunctie
- Bionische hand (€50.000-€150.000): Meerdere grijpstanden, fijne motoriek
Levensduur en vervanging
Protheses moeten regelmatig vervangen worden:
- Koker en liner: elke 1-3 jaar
- Voet/knie-unit: elke 3-5 jaar
- Complete prothese: elke 3-5 jaar
- Kinderen: bij elke groeispurt (soms jaarlijks)
Fantoompiijn en Fantomsensaties
Fantoompiijn is een van de meest voorkomende en invaliderende complicaties na amputatie. 60-80% van alle amputatiepatiënten ervaart fantoompiijn in het eerste jaar.
Wat is fantoompiijn?
Fantoompiijn is echte pijn die gevoeld wordt in het lichaamsdeel dat er niet meer is. Dit is geen inbeelding - de hersenen blijven signalen ontvangen van zenuwen die naar het geamputeerde lichaamsdeel liepen. Fantoompiijn kan zijn:
- Brandend, stekend of elektriserend
- Constant aanwezig of in aanvallen
- Getriggerd door weer, stress of aanraking stomp
- Variërend van mild tot ondraaglijk
Behandeling van fantoompiijn
- Spiegeltherapie: De hersenen "leren" dat het lichaamsdeel er niet meer is
- Medicatie: Pregabaline (Lyrica), amitriptyline, gabapentine
- TENS: Elektrische zenuwstimulatie op de stomp
- Ruggenmergstimulatie: Bij therapieresistente pijn
- Psychologische therapie: Pijnmanagement, acceptatie
Revalidatie na Amputatie
Revalidatie na amputatie is een intensief traject dat maanden tot jaren duurt en verschillende fases kent.
Fase 1: Pre-protetische fase (0-6 weken)
- Wondgenezing en stompvorming
- Compressietherapie om zwelling te verminderen
- Desensitisatie van de stomp
- Mobilisatie en conditietraining
- Psychologische begeleiding bij rouwverwerking
Fase 2: Protetische fase (6 weken - 6 maanden)
- Aanmeten en aanpassen eerste prothese
- Looptraining of handvaardigheid
- Valtraining en balans
- ADL-training (dagelijkse activiteiten)
Fase 3: Uitbouwfase (6-18 maanden)
- Verfijning prothese
- Terugkeer naar werk of studie
- Sport en hobby's hervatten
- Autorijden (indien mogelijk)
Revalidatieduur: Bij onderbeensamputatie 3-6 maanden intensief, bij bovenbeenamputatie 6-12 maanden. Functioneel eindniveau wordt bereikt na 1-2 jaar.
Smartengeld bij Amputatie
Het smartengeld bij amputatie is aanzienlijk en hangt af van het amputatieniveau, de leeftijd, het beroep en de impact op levenskwaliteit. Naast smartengeld wordt alle materiële schade vergoed.
Samenvattende smartengeldtabel
| Type amputatie | Smartengeld | Totale schade (typisch) |
|---|---|---|
| Vingertop of teen | €25.000 - €50.000 | €40.000 - €100.000 |
| Volledige vinger(s) of duim | €40.000 - €100.000 | €80.000 - €250.000 |
| Hand of voet | €100.000 - €150.000 | €300.000 - €800.000 |
| Onderarm of onderbeen | €120.000 - €200.000 | €500.000 - €1.500.000 |
| Bovenarm of bovenbeen | €180.000 - €300.000 | €800.000 - €3.000.000 |
| Dubbele amputatie | €300.000 - €400.000 | €2.000.000 - €5.000.000 |
Levenslange Kosten bij Amputatie
Bij amputatie worden alle toekomstige kosten gekapitaliseerd en in één keer of periodiek uitgekeerd. Dit is vaak het grootste deel van de schadevergoeding.
Voorbeeld: Levenslange kostenberekening
Situatie: 35-jarige met bovenbeenamputatie, levensverwachting nog 50 jaar
| Schadepost | Jaarlijks | Totaal (50 jaar) |
|---|---|---|
| Protheses (incl. vervanging) | €12.000 | €600.000 |
| Onderhoud en reparaties | €2.000 | €100.000 |
| Huishoudelijke hulp (4u/week) | €5.000 | €250.000 |
| Extra vervoerskosten | €3.000 | €150.000 |
| Inkomensverlies (30 jaar tot pensioen) | €20.000 | €600.000 |
| Woningaanpassingen (eenmalig) | - | €50.000 |
| Subtotaal materiële schade | - | €1.750.000 |
| Smartengeld bovenbeenamputatie | - | €220.000 |
| TOTAAL | - | €1.970.000 |
Kapitalisatie van toekomstige schade
Toekomstige kosten worden contant gemaakt met rekenrente. Een letselschade-expert berekent de exacte schade op basis van uw persoonlijke situatie, leeftijd en verwachte kosten. Dit is maatwerk en geen standaardbedrag.
Praktijkvoorbeelden Amputatie
Onderstaande voorbeelden illustreren hoe schadevergoedingen bij amputatie in de praktijk uitpakken:
Voorbeeld 1: Vingeramputatie bij bedrijfsongeval
Situatie: Een 42-jarige timmerman verliest zijn wijsvinger en middelvinger aan de dominante hand door een onbeveiligde zaagmachine. De werkgever had geen beschermkap geplaatst.
Gevolgen: Verminderde grijpfunctie, kan geen precisiewerk meer doen, omscholing naar andere functie nodig.
Uitkomst: €85.000 smartengeld + €180.000 inkomensverlies + €25.000 revalidatie = €290.000 totale schadevergoeding
Voorbeeld 2: Onderbeenamputatie na motorongeval
Situatie: Een 28-jarige ondernemer raakt zijn onderbeen kwijt na een frontale botsing met een auto die door rood reed. Crushetsel maakte amputatie onvermijdelijk.
Gevolgen: Loopt met C-Leg prothese, kan nog werken maar met beperkingen, dagelijkse pijn en vermoeidheid.
Uitkomst: €165.000 smartengeld + €800.000 levenslange protheses + €300.000 inkomensverlies + €120.000 overige kosten = €1.385.000 totale schadevergoeding
Voorbeeld 3: Bovenbeenamputatie bij 19-jarige
Situatie: Een 19-jarige student verliest zijn been door een treinongeluk. Hij stond op het perron toen een passerende trein te dicht langs het perron reed.
Gevolgen: Levenslang afhankelijk van prothese, kan sport niet meer beoefenen, psychische trauma's, studie vertraagd.
Uitkomst: €280.000 smartengeld + €1.200.000 levenslange protheses (60 jaar) + €400.000 inkomensverlies + €200.000 overige kosten = €2.080.000 totale schadevergoeding
Veelgestelde Vragen over Amputatie
Hoeveel smartengeld krijg ik bij amputatie?
Bij amputatie ligt het smartengeld tussen €25.000 voor een teen en €300.000+ voor bovenbeenamputatie of dubbele amputatie. De hoogte hangt af van het amputatieniveau, dominante/niet-dominante zijde, leeftijd, beroep en impact op zelfredzaamheid. Daarbovenop komen levenslange kosten voor protheses en inkomensverlies.
Wat kost een prothese en wie betaalt dit?
Een basisbeenprothese kost €5.000-€20.000, een geavanceerde sportprothese €30.000-€80.000. Myoelectrische handprotheses kosten €20.000-€80.000. Protheses moeten elke 3-5 jaar vervangen worden. Bij letselschade worden alle kosten levenslang vergoed, inclusief onderhoud en vervanging.
Wat is fantoompiijn en hoe wordt het behandeld?
Fantoompiijn is pijn in het geamputeerde lichaamsdeel die 60-80% van de patiënten ervaart. Behandeling omvat spiegeltherapie, medicatie (pregabaline, amitriptyline), TENS, en soms ruggenmergstimulatie. Bij de meeste patiënten vermindert de pijn in het eerste jaar na amputatie.
Wat zijn de amputatieniveaus bij het been?
Beenamputatieniveaus zijn: tenamputatie, transmetatarsaal (voorvoet), Syme (enkel), transtibilaal (onderbeen), knie-exarticulatie, transfemoraal (bovenbeen) en heupexarticulatie. Hoe hoger het niveau, hoe groter de impact op mobiliteit en hoe hoger de schadevergoeding.
Kan ik nog autorijden na amputatie?
Bij onderbeensamputatie kunt u vaak met automatische versnelling rijden. Bij bovenbeenamputatie of armamputatie zijn aanpassingen nodig zoals handbediening of stuurknoppen. Na een medische keuring door het CBR krijgt u een aangepast rijbewijs. Autoaanpassingen worden vergoed.
Hoe lang duurt revalidatie na beenampuatie?
Na onderbeensamputatie duurt basale revalidatie 3-6 maanden. Bij bovenbeenamputatie 6-12 maanden. Leren lopen met prothese vereist intensieve training. Na 1-2 jaar bereikt u uw functionele eindniveau. Revalidatiekosten worden volledig vergoed door de aansprakelijke partij.
Welke woningaanpassingen worden vergoed bij amputatie?
Veelvoorkomende aanpassingen zijn: traplift of slaapkamer beneden (€3.000-€10.000), aangepaste badkamer met inloopdouche (€8.000-€15.000), drempelloze toegang, verbreden deuren voor rolstoel. Alle noodzakelijke aanpassingen worden volledig vergoed.
Krijg ik vergoeding voor inkomensverlies na amputatie?
Ja, inkomensverlies wordt vergoed tot pensioenleeftijd. Dit omvat zowel actueel als toekomstig verlies. Bij een 35-jarige met €50.000 inkomen kan dit oplopen tot €500.000-€1.000.000. Ook carrièreschade en pensioenschade worden meegenomen.
Amputatie opgelopen? Wij helpen u gratis.
Start vandaag nog uw claim. Gratis advies, no cure no pay. Binnen 24 uur reactie.
Start uw gratis claim